Çocuk Haklarý Sözleþmesi
Turkish version of United Nations'  The Convention on the Rights of the Child   -  the Articles 5 - 41 of  54

The turkish text needs other webbrowsersettings,
or "a turkish webbrowserversion" (Netscape/Microsoft)
to read the correct Turkish instead of alt""

Madde 5
Taraf Devletler, bu Sözleþmenin çocuða tanýdýðý haklar doðrultusunda çocuðun yeteneklerinin geliþtirilmesi ile uyumlu olarak, çocuða yol gösterme ve onu yönlendirme konusunda ana-babanýn, yerel gelenekler öngörüyorsa uzak aile veya topluluk üyelerinin, yasal vasilerinin veya çocuktan hukuken sorumlu öteki kiþilerin sorumluluklarýna, haklarýna ve ödevlerine saygý gösterirler.

Madde 6
1. Taraf Devletler, her çocuðun temel yaþama hakkýna sahip olduðunu kabul ederler.

2. Taraf Devletler, çocuðun hayatta kalmasý ve geliþmesi için mümkün olan azami çabayý gösterirler.

Madde 7
1. Çocuk doðumdan hemen sonra derhal nüfus kütüðüne kaydedilecek ve doðumdan itibaren bir isim hakkýna, bir vatandaþlýk kazanma hakkýna ve mümkün olduðu ölçüde ana-babasýný bilme ve onlar tarafýndan bakýlma hakkýna sahip olacaktýr.

2. Taraf Devletler, özellikle çocuðun tabiiyetsiz kalmasý sözkonusu olduðunda kendi ulusal hukuklarýna ve ilgili uluslararasý belgeler çerçevesinde üstlendikleri yükümlülüklerine uygun olarak bu haklarýn iþlerlik kazanmasýný taahhüt ederler.

Madde 8
1. Taraf Devletler, yasanýn tanýdýðý þekliyle çocuðun kimliðini; tabiiyeti, ismi ve aile baðlarý dahil, koruma hakkýna saygý göstermeyi ve bu konuda yasa dýþý müdahalelerde bulunmamayý taahhüt ederler.

2. Çocuðun kimliðinin unsurlarýnýn bazýlarýndan veya tümünden yasaya aykýrý olarak yoksun býrakýlmasý halinde, Taraf Devletler çocuðun kimliðine süratle yeniden kavuþturulmasý amacýyla gerekli yardým ve korumada bulunurlar.

Madde 9
1. Yetkili makamlar uygulanabilir yasa ve usullere göre ve temyiz yolu açýk olarak, ayrýlýðýn çocuðun yüksek yararýna olduðu yolunda karar vermedikçe, Taraf Devletler, çocuðun; ana-babasýndan, onlarýn rýzasý dýþýnda ayrýlmamasýný güvence altýna alýrlar. Ancak, ana-babasý tarafýndan çocuðun kötü muameleye maruz býrakýlmasý ya da ihmâl edilmesi durumlarýnda ya da ana-babanýn birbirinden ayrý yaþamasý nedeniyle çocuðun ikametgâhýnýn belirlenmesi amacýyla karara varýlmasý gerektiðinde, bu tür bir ayrýlýk kararý verilebilir.

2. Bu maddenin birinci fýkrasý uyarýnca giriþilen her iþlemde, ilgili bütün taraflara iþleme katýlma ve görüþlerini bildirme olanaðý tanýnýr.

3. Taraf Devletler, ana-babasýndan veya bunlardan birinden ayrýlmasýna karar verilen çocuðun, kendi yüksek yararýna aykýrý olmadýkça, anababanýn ikisiyle de düzenli bir biçimde kiþisel iliþki kurma ve doðrudan görüþme hakkýna saygý gösterirler.

4. Böyle bir ayrýlýk, bir Taraf Devlet tarafýndan giriþilen ve çocuðun kendisinin ana veya babasýnýn veya her ikisinin birden tutuklanmasýný, hapsini, sürgün, sýnýrdýþý edilmesini veya ölümünü (ki buna devletin gözetimi altýnda iken nedeni ne olursa olsun meydana gelen ölüm dahildir) tevlit eden herhangi benzer bir iþlem sonucu olmuþsa, bu Taraf Devlet, istek üzerine ve çocuðun esenliðine zarar vermemek koþulu ile; ana-babaya, çocuða veya uygun olursa, ailenin bir baþka üyesine, sözkonusu aile bireyinin ya da bireylerinin bulunduðu yer hakkýnda gereken bilgiyi ÇOCUK HAKLARINA DAÝR SÖZLEÞME

verecektir. Taraf Devletler, böyle bir istemin baþlý baþýna sunulmasýnýn ilgili kiþi veya kiþiler bakýmýndan aleyhe hiç bir sonuç yaratmamasýný ayrýca taahhüt ederler.

Madde 10
1. 9 uncu Maddenin 1 inci fýkrasý uyarýnca Taraf Devletlere düþen sorumluluða uygun olarak, çocuk veya ana-babasý tarafýndan, ailenin birleþmesi amaçlarýyla yapýlan bir Taraf Devlet ülkesine girme ya da onu terketme konusundaki her baþvuru, Taraf Devletlerce olumlu, insani ve ivedi bir tutumla ele alýnacaktýr. Taraf Devletler, bu tür bir baþvuru yapýlmasýnýn baþvuru sahipleri veya aile üyeleri aleyhine sonuçlar yaratmamasýný taahhüt ederler.

2. Ana-babasý, ayrý devletlerde oturan bir çocuk olaðanüstü durumlar hariç, hem ana hem de babasý ile düzenli biçimde kiþisel iliþkiler kurma ve doðrudan görüþme hakkýna sahiptir. Bu nedenle ve 9 uncu maddenin 1 inci fýkrasýna göre Taraf Devletlere düþen sorumluluða uygun olarak, Taraf Devletler çocuðun ve ana-babasýnýn Taraf Devletlerin ülkeleri dahil herhangi bir ülkeyi terketmeye ve kendi ülkelerine dönme hakkýna saygý gösterirler. Herhangi bir ülkeyi terketme hakký, yalnýzca yasada öngörüldüðü gibi ve ulusal güvenliði, kamu düzenini, kamu saðlýðý ve ahlak veya baþkalarýnýn hak ve özgürlüklerini korumak amacý ile ve iþbu Sözleþme ile tanýnan öteki haklarla baðdaþtýðý ölçüde kýsýtlamalara konu olabilir.

Madde 11
1. Taraf Devletler, çocuklarýn yasadýþý yollarla ülke dýþýna çýkarýlýp geri döndürülmemesi halleriyle mücadele için önlemler alýrlar.

2. Bu amaçla Taraf Devletler iki ya da çok taraflý anlaþmalar yapýlmasýný ya da mevcut anlaþmalara katýlmayý teþvik ederler.

Madde 12
1. Taraf Devletler, görüþlerini oluþturma yeteneðine sahip çocuðun kendini ilgilendiren her konuda görüþlerini serbestçe ifade etme hakkýný bu görüþlere çocuðun yaþý ve olgunluk derecesine uygun olarak, gereken özen gösterilmek suretiyle tanýrlar.

2. Bu amaçla, çocuðu etkileyen herhangi bir adli veya idari kovuþturmada çocuðun ya doðrudan doðruya veya bir temsilci ya da uygun bir makam yoluyla dinlenilmesi fýrsatý, ulusal yasanýn usule iliþkin kurallarýna uygun olarak çocuða, özellikle saðlanacaktýr.

Madde 13
1. Çocuk, düþüncesini özgürce açýklama hakkýna sahiptir; bu hak, ülke sýnýrlarýna baðlý olmaksýzýn; yazýlý, sözlü, basýlý, sanatsal biçimde veya çocuðun seçeceði baþka bir araçla her türlü haber ve düþüncelerin araþtýrýlmasý, elde edilmesi ve verilmesi özgürlüðünü içerir.

2. Bu hakkýn kullanýlmasý yalnýzca:

a) Baþkasýnýn haklarýna ve itibarýna saygý,

b) Milli güvenliðin, kamu düzeninin, kamu saðlýðý ve ahlakýn korunmasý nedenleriyle ve kanun tarafýndan öngörülmek ve gerekli olmak kaydýyla yapýlan sýnýrlamalara konu olabilir.

Madde 14
1. Taraf Devletler, çocuðun düþünce, vicdan ve din özgürlükleri hakkýna saygý gösterirler.

2. Taraf Devletler, ana-babanýn ve gerekiyorsa yasal vasilerin; çocuðun yeteneklerinin geliþmesiyle baðdaþýr biçimde haklarýnýn kullanýlmasýnda çocuða yol gösterme konusundaki hak ve ödevlerine, saygý gösterirler.

3. Bir kimsenin dinini ve inançlarýný açýklama özgürlüðü kanunla öngörülmek ve gerekli olmak kaydýyla yalnýzca kamu güvenliði, düzeni, saðlýk ya da ahlâki ya da baþkalarýnýn temel haklarý ve özgürlüklerini korumak gibi amaçlarla sýnýrlandýrýlabilir.

Madde 15
1. Taraf Devletler, çocuðun dernek kurma ve barýþ içinde toplanma özgürlüklerine iliþkin haklarýný kabul ederler.

2. Bu haklarýn kullanýlmasý, ancak yasayla zorunlu kýlýnan ve demokratik bir toplumda gerekli olan ulusal güvenlik, kamu güvenliði, kamu düzeni yararýna olarak ya da kamu saðlýðý ve ahlâkýn ya da baþkalarýnýn hak ve özgürlüklerinin korunmasý amaçlarýyla yapýlan sýnýrlamalardan baþkalarýyla kýsýtlandýrýlamaz.

Madde 16
1. Hiçbir çocuðun özel yaþantýsýna, aile, konut ve iletiþimine keyfi ya da haksýz bir biçimde müdahale yapýlamayacaðý gibi, onur ve itibarýna da haksýz olarak saldýrýlamaz.

2. Çocuðun bu tür müdahale ve saldýrýlara karþý yasa tarafýndan korunmaya hakký vardýr.

_________________________________________

Madde 17
Taraf Devletler, kitle iletiþim araçlarýnýn önemini kabul ederek çocuðun; özellikle toplumsal, ruhsal ve ahlâki esenliði ile bedensel ve zihinsel saðlýðýný geliþtirmeye yönelik çeþitli ulusal ve uluslararasý kaynaklardan bilgi ve belge edinmesini saðlarlar. Bu amaçla Taraf Devletler:

a) Kitle iletiþim araçlarýný çocuk bakýmýndan toplumsal ve kültürel yararý olan ve 29 uncu maddenin ruhuna uygun bilgi ve belgeyi yaymak için teþvik ederler;

b) Çeþitli kültürel, ulusal ve uluslararasý kaynaklardan gelen bu türde bilgi ve belgelerin üretimi, deðiþimi ve yayýmý amacýyla uluslararasý iþbirliðini teþvik ederler;

c) Çocuk kitaplarýnýn üretimini ve yayýlmasýný teþvik ederler;

d) Kitle iletiþim araçlarýný azýnlýk grubu veya bir yerli ahaliye mensup çocuklarýn dil gereksinimlerine özel önem göstermeleri konusunda teþvik ederler;

e) 13 ve 18 inci maddelerde yeralan kurallar gözönünde tutularak çocuðun esenliðine zarar verebilecek bilgi ve belgelere karþý korunmasý için uygun yönlendirici ilkeler geliþtirilmesini teþvik ederler.

Madde 18
1. Taraf Devletler, çocuðun yetiþtirilmesinde ve geliþmesinin saðlanmasýnda ana-babanýn birlikte sorumluluk taþýdýklarý ilkesinin tanýnmasý için her türlü çabayý gösterirler. Çocuðun yetiþtirilmesi ve geliþtirilmesi sorumluluðu ilk önce ana-babaya ya da durum gerektiriyorsa yasal vasilere düþer. Bu kiþiler herþeyden önce çocuðun yüksek yararýný gözönünde tutarak hareket ederler.

2. Bu Sözleþmede belirtilen haklarýn güvence altýna alýnmasý ve geliþtirilmesi için Taraf Devletler, çocuðun yetiþtirilmesi konusundaki sorumluluklarýný kullanmada ana-baba ve yasal vasilerin durumlarýna uygun yardým yapar ve çocuklarýn bakýmý ile görevli kuruluþlarýn, faaliyetlerin ve hizmetlerin geliþmesini saðlarlar.

3. Taraf Devletler, çalýþan ana-babanýn, çocuk bakým hizmet ve tesislerinden, çocuklarýnýn da bu hizmet ve tesislerden yararlanma hakkýný saðlamak için uygun olan her türlü önlemi alýrlar.

Madde 19
1. Bu Sözleþmeye Taraf Devletler, çocuðun ana-babasýnýn ya da onlardan yalnýzca birinin, yasal vasi veya vasilerinin ya da bakýmýný üstlenen herhangi bir kiþinin yanýnda iken bedensel veya zihinsel saldýrý, þiddet veya suistimale, ihmal ya da ihmalkâr muameleye, ýrza geçme dahil her türlü istismar ve kötü muameleye karþý korunmasý için; yasal, idari, toplumsal, eðitsel bütün önlemleri alýrlar.

2. Bu tür koruyucu önlemler; burada tanýmlanmýþ olan çocuklara kötü muamele olaylarýnýn önlenmesi, belirlenmesi, bildirilmesi, yetkili makama havale edilmesi, soruþturulmasý, tedavisi ve izlenmesi için gerekli baþkaca yöntemleri ve uygun olduðu takdirde adliyenin iþe el koymasý olduðu kadar durumun gereklerine göre çocuða ve onun bakýmýný üstlenen kiþilere, gereken desteði saðlamak amacý ile sosyal programlarýn düzenlenmesi için etkin usulleri de içermelidir.

Madde 20
1. Geçici ve sürekli olarak aile çevresinden yoksun kalan veya kendi yararýna olarak bu ortamda býrakýlmasý kabul edilmeyen her çocuk, Devletten özel koruma ve yardým görme hakkýna sahip olacaktýr.

2. Taraf Devletler bu durumdaki bir çocuk için kendi ulusal yasalarýna göre, uygun olan bakýmý saðlayacaklardýr.

3. Bu tür bakým, baþkaca benzerleri yanýnda. bakýcý aile yanýna verme, slâm Hukukunda kefalet (kafalah), evlât edinme ya da gerekiyorsa çocuk bakýmý amacý güden uygun kuruluþlara yerleþtirmeyi de içerir. Çözümler düþünülürken, çocuðun yetiþtirilmesinde sürekliliðin korunmasýna ve çocuðun etnik, dinsel, kültürel ve dil kimliðine gereken saygý gösterilecektir.

Madde 21
Evlât edinme sistemini kabul eden ve/veya buna izin veren Taraf Devletler, çocuðun en yüksek yararlarýnýn temel düþünce olduðunu kabul edecek ve aþaðýdaki ilkeleri gerçekleþtireceklerdir:

a) Bir çocuðun evlât edinilmesine ancak yetkili makam karar verir. Bu makam uygulanabilir yasa ve usullere göre ve güvenilir tüm bilgilerin ýþýðýnda; çocuðun, ana-babasý, yakýnlarý ve yasal vasisine göre durumunu gözönüne alarak ve gereken durumlarda tüm ilgililerle yapýlacak görüþme sonucu onlarýn da evlât edinme konusundaki onaylarýný alma zorunluluðuna uyarak, kararýný verir.

b) Çocuðun kendi ülkesinde elveriþli biçimde bakýlmasý mümkün olmadýðý veya evlât edinecek veya yanýna yerleþtirilecek aile bulunmadýðý taktirde, ülkelerarasý evlât edinmenin çocuk bakýmýndan uygun bir çözüm olduðunu kabul ederler.

c) Baþka bir ülkede evlât edinilmesi düþünülen çocuðun, kendi ülkesinde mevcut evlât edinme durumuyla eþdeðer olan güvence ve ölçülerden yararlanmasýný saðlarlar.

d) Ülkelerarasý evlât edinmede, yerleþtirmenin ilgililer bakýmýndan yasadýþý para kazanma konusu olmamasý için gereken bütün önlemleri alýrlar.

e) Bu maddedeki amàçlarý, uygun olduðu ölçüde, ikili ya da çok taraflý düzenleme veya anlaþmalarla teþvik ederler ve bu çerçevede, çocuðun baþka bir ülkede yerleþtirilmesinin yetkili makam veya organlar tarafýndan yürütülmesini güvenceye almak için çaba gösterirler.

Madde 22
1. Taraf Devletler, ister tek baþýna olsun isterse ana babasý veya herhangi bir baþka kimse ile birlikte bulunsun, mülteci statüsü kazanmaya çalýþan ya da uluslararasý veya iç hukuk kural ve usulleri uyarýnca mülteci sayýlan bir çocuðun, bu Sözleþmede ve insan haklarýna veya insani konulara iliþkin ve sözkonusu Devletlerin taraf olduklarý diðer Uluslararasý Sözleþmelerde tanýnan ve bu duruma uygulanabilir nitelikte bulunan haklarý kullanmasý amacýyla koruma ve insani yardýmdan yararlanmasý için gerekli bütün önlemleri alýrlar.

2. Bu nedenle, Taraf Devletler, uygun gördükleri ölçüde, Birleþmiþ Milletler Teþkilatý ve onunla iþbirliði yapan hükümetlerarasý ve hükümetdýþý yetkili baþka kuruluþlarla bu durumda olan bir çocuðu korumak, ona yardým etmek, herhangi bir mülteci çocuðun ailesi ile yeniden biraraya gelebilmesi için ana-babasý veya ailesinin baþka üyeleri hakkýnda bilgi toplamak amacýyla iþbirliðinde bulunurlar. Herhangi bir nedenle kendi aile çevresinden sürekli ya da geçici olarak ayrý düþmüþ bir çocuða bu Sözleþmeye göre tanýnan koruma, ayný esaslar içinde, ana-babasý ya da ailesinin baþkaca üyelerinden hiçbirisi bulunmayan çocuða da tanýnacaktýr.

_________________________________________

Madde 23
1. Taraf Devletler zihinsel ya da bedensel özürlü çocuklarýn saygýnlýklarýný güvence altýna alan, özgüvenlerini geliþtiren ve toplumsal yaþama etkin biçimde katýlmalarýný kolaylaþtýran þartlar altýnda eksiksiz bir yaþama sahip olmalarýný kabul ederler.

2. Taraf Devletler, özürlü çocuklarýn özel bakýmdan yararlanma hakkýný tanýrlar ve eldeki kaynaklarýn yeterliliði ölçüsünde ve yapýlan baþvuru üzerine, yardýmdan yararlanabilecek durumda olan çocuða ve onun bakýmýndan sorumlu olanlara, çocuðun durumu ve ana-babanýn veya çocuða bakanlarýn içinde bulunduklarý koþullara uygun düþecek yardýmýn yapýlmasýný teþvik ve taahhüt ederler.

3. Özürlü çocuðun, özel bakýma gereksinimi olduðu bilincinden hareketle bu maddenin 2 nci fýkrasý uyarýnca yapýlmasý öngörülen yardým, çocuðun ana-babasýnýn ya da çocuða bakanlarýn parasal (mali) durumlarý gözönüne alýnarak, olanaklar ölçüsünde ücretsiz saðlanýr. Bu yardým; özürlü çocuðun eðitimi, meslek eðitimi, týbbi bakým hizmetleri, rehabilitasyon hizmetleri, bir iþte çalýþabilecek duruma getirme hazýrlýk programlarý ve dinlenme/eðlenme olanaklarýndan etkin olarak yararlanmasýný saðlamak üzere düzenlenir ve çocuðun en eksiksiz biçimde toplumla bütünleþmesi yanýnda, kültürel ve ruhsal yönü dahil bireysel geliþmesini gerçekleþtirme amacýný güder.

4. Taraf Devletler, uluslararasý iþbirliði ruhu içinde, özürlü çocuklarýn koruyucu sýhhi bakýmý, týbbi, psikolojik ve iþlevsel tedavileri alanlarýna iliþkin gerekli bilgilerin alýþveriþi yanýnda, rehabilitasyon, eðitim ve mesleki eðitim hizmetlerine iliþkin yöntemlerin bilgilerini de içerecek þekilde ve Taraf Devletlerin bu alanlardaki güçlerini, anlayýþlarýný geliþtirmek ve deneyimlerini zenginleþtirmek amacýyla bilgi daðýtýmýný ve bu bilgiden yararlanmayý teþvik ederler. Bu bakýmdan, geliþmekte olan ülkelerin gereksinimleri, özellikle gözönüne alýnýr.

Madde 24
1. Taraf Devletler, çocuðun olabilecek en iyi saðlýk düzeyine kavuþma, týbbi bakým ve rehabilitasyon hizmetlerini veren kuruluþlardan yararlanma hakkýný tanýrlar. Taraf Devletler, hiçbir çocuðun bu tür týbbi bakým hizmetlerinden yararlanma hakkýndan yoksun býrakýlmamasýný güvence altýna almak için çaba gösterirler.

2. Taraf Devletler, bu hakkýn tam olarak uygulanmasýný takip ederler ve özellikle:

a) Bebek ve çocuk ölüm oranlarýnýn düþürülmesi;

b) Bütün çocuklara gerekli týbbi yardýmýn ve týbbi bakýmýn; temel saðlýk hizmetlerinin geliþtirilmesine önem verilerek saðlanmasý;

c) Temel saðlýk hizmetleri çerçevesinde ve baþka olanaklarýn yanýsýra, kolayca bulunabilen tekniklerin kullanýlmasý ve besleyici yiyecekler ve temiz içme suyu saðlanmasý yoluyla ve çevre kirlenmesinin tehlike ve zararlarýný gözönüne alarak, hastalýk ve yetersiz beslenmeye karþý mücadele edilmesi:

d) Anneye doðum öncesi ve sonrasý uygun bakýmýn saðlanmasý;

e) Bütün toplum kesimlerinin özellikle ana-babalar ve çocuklarýn, çocuk saðlýðý ve beslenmesi, anne sütü ile beslenmenin yararlarý, toplum ve çevre saðlýðý ve kazalarýn önlenmesi konusunda temel bilgileri elde etmeleri ve bu bilgileri kullanmalarýna yardýmcý olunmasý;

f) Koruyucu saðlýk bakýmlarýnýn, ana-babaya rehberliðini, aile planlanmasý eðitimi ve hizmetlerinin geliþtirilmesi; amaçlarýyla uygun önlemleri alýrlar.

3. Taraf Devletler, çocuklarýn saðlýðý için zararlý geleneksel uygulamalarýn kaldýrýlmasý amacýyla uygun ve etkili her türlü önlemi alýrlar.

4. Taraf Devletler, bu maddede tanýnan hakkýn tam olarak gerçekleþtirilmesini tedricen saðlamak amacýyla uluslararasý iþbirliðinin geliþtirilmesi ve teþviki konusunda karþýlýklý olarak söz verirler. Bu konuda geliþmekte olan ülkelerin gereksinimleri özellikle gözönünde tutulur.

Madde 25
Taraf Devletler, yetkili makamlarca korunma ve bakým altýna alma, bedensel ya da ruhsal tedavi amaçlarýyla hakkýnda bir yerleþtirme tedbiri uygulanan çocuðun, gördüðü tedaviyi ve yerleþtirilmesine baðlý diðer tüm þartlarý belli aralýklarla gözden geçirme hakkýna sahip olduðunu kabul ederler.

Madde 26
1. Taraf Devletler, her çocuðun, sosyal sigorta dahil, sosyal güvenlikten yararlanma hakkýný tanýr ve bu hakkýn tam olarak gerçekleþmesini saðlamak için ulusal hukuklarýna uygun, gerekli önlemleri alýrlar. 2. Sosyal Güvenlik, çocuðun ve çocuðun bakýmýndan sorumlu olanlarýn kaynaklarý ve koþullarý gözönüne alýnarak ve çocuk tarafýndan ya da onun adýna yapýlan sosyal güvenlikten yararlanma baþvurusuna iliþkin baþkaca durumlar da gözönünde tutularak saðlanýr.

Madde 27
1. Taraf Devletler, her çocuðun bedensel, zihinsel, ruhsal, ahlâksal ve toplumsal geliþmesini saðlayacak yeterli bir hayat seviyesine hakký olduðunu kabul ederler.

2. Çocuðun geliþmesi için gerekli hayat þartlarýnýn saðlanmasý sorumluluðu; sahip olduklarý imkânlar ve mali güçleri çerçevesinde öncelikle çocuðun ana-babasýna veya çocuðun bakýmýný üstlenen diðer kiþilere düþer.

3. Taraf Devletler, ulusal durumlarýna göre ve olanaklarý ölçüsünde, anababaya ve çocuðun bakýmýný üstlenen diðer kiþilere, çocuðun bu hakkýnýn uygulanmasýnda yardýmcý olmak amacýyla gerekli önlemleri alýr ve gereksinim olduðu takdirde özellikle beslenme, giyim ve barýnma konularýnda maddi yardým ve destek programlarý uygularlar.

4. Taraf Devletler, Taraf Devlet ülkesinde veya baþka ülkede bulunsun; ana-babasý veya çocuða karþý mali sorumluluðu bulunan diðer kiþiler tarafýndan, çocuðun bakým giderlerinin karþýlanmasýný saðlamak amacýyla her türlü uygun önlemi alýrlar. Özellikle çocuða karþý mali sorumluluðu olan kiþinin, çocuðun ülkesinden baþka bir ülkede yaþamasý halinde, Taraf Devletler bu konuya iliþkin uluslararasý anlaþmalara katýlmayý veya bu tür anlaþmalar akdinin yanýsýra baþkaca uygun düzenlemelerin yapýlmasýný teþvik ederler.

Madde 28
1. Taraf Devletler, çocuðun eðitim hakkýný kabul ederler ve bu hakkýn fýrsat eþitliði temeli üzerinde tedricen gerçekleþtirilmesi görüþüyle özellikle:

a) lk öðretimi herkes için zorunlu ve parasýz hale getirirler;

b) Orta öðretim sistemlerinin genel olduðu kadar mesleki nitelikte de olmak üzere çeþitli biçimlerde örgütlenmesini teþvik ederler ve bunlarýn tüm çocuklara açýk olmasýný saðlarlar ve gerekli durumlarda mali yardým yapýlmasý ve öðretimi parasýz kýlmak gibi uygun önlemleri alýrlar;

c) Uygun bütün araçlarý kullanarak, yüksek öðretimi yetenekleri doðrultusunda herkese açýk hale getirirler;

d) Eðitim ve meslek seçimine iliþkin bilgi ve rehberliði bütün çocuklar için elde edilir hale getirirler;

e) Okullarda düzenli biçimde devamýn saðlanmasý ve okulu terketme oranlarýnýn düþürülmesi için önlem alýrlar.

2. Taraf Devletler, okul disiplininin çocuðun insan olarak taþýdýðý saygýnlýkla baðdaþýr biçimde ve bu Sözleþmeye uygun olarak yürütülmesinin saðlanmasý amacýyla gerekli olan tüm önlemleri alýrlar.

3. Taraf Devletler eðitim alanýnda, özellikle cehaletin ve okuma yazma bilmemenin dünyadan kaldýrýlmasýna katkýda bulunmak ve çaðdaþ eðitim yöntemlerine ve bilimsel ve teknik bilgilere sahip olunmasýný kolaylaþtýrmak amacýyla uluslararasý iþbirliðini güçlendirir ve teþvik ederler. Bu konuda, geliþmekte olan ülkelerin gereksinimleri özellikle gözönünde tutulur.

Madde 29
1. Taraf Devletler çocuk eðitiminin aþaðýdaki amaçlara yönelik olmasýný kabul ederler;

a) Çocuðun kiþiliðinin, yeteneklerinin, zihinsel ve bedensel yeteneklerinin mümkün olduðunca geliþtirilmesi;

b) Ýnsan haklarýna ve temel özgürlüklere, Birleþmiþ Milletler Andlaþmasýnda benimsenen ilkelere saygýsýnýn geliþtirilmesi;

c) Çocuðun ana-babasýna, kültürel kimliðine, dil ve deðerlerine, çocuðun yaþadýðý veya geldiði menþe ülkenin ulusal deðerlerine ve kendisininkinden farklý uygarlýklara saygýsýnýn geliþtirilmesi;

d) Çocuðun, anlayýþý, barýþ, hoþgörü, cinsler arasý eþitlik ve ister etnik, ister ulusal, ister dini gruplardan, isterse yerli halktan olsun, tüm insanlar arasýnda dostluk ruhuyla, özgür bir toplumda, yaþantýyý, sorumlulukla üstlenecek þekilde hazýrlanmasý;

e) Doðal çevreye saygýsýnýn geliþtirilmesi,

2. Bu maddenin veya 28 inci maddenin hiçbir hükmü gerçek ve tüzel kiþilerin öðretim kurumlarý kurmak ve yönetmek özgürlüðüne, bu maddenin 1 inci fýkrasýnda belirtilen ilkelere saygý gösterilmesi ve bu kurumlarda yapýlan eðitimin Devlet tarafýndan konulmuþ olan asgari kurallara uygun olmasý koþuluyla, aykýrý sayýlacak biçimde yorumlanmayacaktýr.

Madde 30
Soya, dine ya da dile dayalý azýnlýklarýn ya da yerli halklarýn varolduðu Devletlerde, böyle bir azýnlýða mensup olan ya da yerli halktan olan çocuk, ait olduðu azýnlýk topluluðunun diðer üyeleri ile birlikte kendi kültüründen yararlanma, kendi dinine inanma ve uygulama ve kendi dilini kullanma hakkýndan yoksun býrakýlamaz.

Madde 31
1. Taraf Devletler çocuðun dinlenme, boþ zaman deðerlendirme, oynama ve yaþýna uygun eðlence (etkinliklerinde) bulunma ve kültürel ve sanatsal yaþama serbestçe katýlma hakkýný tanýrlar.

2. Taraf Devletler, çocuðun kültürel ve sanatsal yaþama tam olarak katýlma hakkýný saygý duyarak tanýrlar ve özendirirler ve çocuklar için, boþ zamaný deðerlendirmeye, dinlenmeye, sanata ve kültüre iliþkin (etkinlikler) konusunda uygun ve eþit fýrsatlarýn saðlanmasýný teþvik ederler.

_________________________________________

Madde 32
1. Taraf Devletler, çocuðun, ekonomik sömürüye ve her türlü tehlikeli iþte ya da eðitimine zarar verecek ya da saðlýðý veya bedensel, zihinsel, ruhsal, ahlâksal ya da toplumsal geliþmesi için zararlý olabilecek nitelikte çalýþtýrýlmasýna karþý korunma hakkýný kabul ederler.

2. Taraf Devletler, bu maddenin uygulamaya konulmasýný saðlamak için yasal, idari, toplumsal ve eðitsel her önlemi alýrlar. Bu amaçlar ve öteki uluslararasý belgelerin ilgili hükümleri gözönünde tutularak, Taraf Devletler özellikle þu önlemleri alýrlar:

a) þe kabul için bir ya da birden çok asgari yaþ sýnýrý tesbit ederler;

b) Çalýþmanýn saat olarak süresi ve koþullarýna iliþkin uygun düzenlemeleri yaparlar.

c) Bu maddenin etkili biçimde uygulanmasýný saðlamak için ceza veya baþka uygun yaptýrýmlar öngörürler.

Madde 33
Taraf Devletler, çocuklarýn uluslararasý anlaþmalarda tanýmladýðý biçimde uyuþturucu ve psikotrop maddelerin yasadýþý kullanýmýna karþý korunmasý ve çocuklarýn bu tür maddelerin yasadýþý üretimi ve kaçakçýlýðý alanýnda kullanýlmasýný önlemek amacýyla, yasal, sosyal ve eðitsel niteliktekiler de dahil olmak üzere, her türlü uygun önlemleri alýrlar.

Madde 34
Taraf Devletler, çocuðu, her türlü cinsel sömürüye ve cinsel suistimale karþý koruma güvencesi verirler. Bu amaçla Taraf Devletler özellikle:

a) Çocuðun yasadýþý bir cinsel faaliyete giriþmek üzere kandýrýlmasý veya zorlanmasýný;

b) Çocuklarýn, fuhuþ, ya da diðer yasadýþý cinsel faaliyette bulundurularak sömürülmesini;

c) Çocuklarýn pornografik nitelikli gösterilerde ve malzemede kullanýlarak sömürülmesini,

önlemek amacýyla ulusal düzeyde ve ikili ile çok taraflý iliþkilerde gerekli her türlü önlemi alýrlar.

Madde 35
Taraf Devletler, her ne nedenle ve hangi biçimde olursa olsun, çocuklarýn kaçýrýlmalarý, satýlmalarý veya fuhuþa konu olmalarýný önlemek için ulusal düzeyde ve ikili ve çok yanlý iliþkilerde gereken her türlü önlemleri alýrlar.

Madde 36
Taraf Devletler, esenliðine herhangi bir biçimde zarar verebilecek baþka her türlü sömürüye karþý çocuðu korurlar.

Madde 37
Taraf Devletler aþaðýdaki hususlarý saðlarlar:

a) Hiçbir çocuk, iþkence veya diðer zalimce, insanlýk dýþý veya aþaðýlayýcý muamele ve cezaya tâbi tutulmayacaktýr. Onsekiz yaþýndan küçük olanlara, iþledikleri suçlar nedeniyle idam cezasý verilemiyeceði gibi salýverilme koþulu bulunmayan ömür boyu hapis cezasý da verilmeyecektir.

b) Hiçbir çocuk yasadýþý ya da keyfi biçimde özgürlüðünden yoksun býrakýlmayacaktýr. Bir çocuðun tutuklanmasý, alýkonulmasý veya hapsi yasa gereði olacak ve ancak en son baþvurulacak bir önlem olarak düþünülüp, uygun olabilecek en kýsa süre ile sýnýrlý tutulacaktýr.

c) Özgürlüðünden yoksun býrakýlan her çocuða insancýl biçimde ve insan kiþiliðinin özünde bulunan saygýnlýk ve kendi yaþýndaki kiþilerin gereksinimleri gözönünde tutularak davranýlacaktýr. Özgürlüðünden yoksun olan her çocuk, kendi yüksek yararý aksini gerektirmedikçe, özellikle yetiþkinlerden ayrý tutulacak ve olaðanüstü durumlar dýþýnda ailesi ile yazýþma ve görüþme yoluyla iliþki kurma hakkýna sahip olacaktýr.

d) Özgürlüðünden yoksun býrakýlan her çocuk, kýsa zamanda yasal ve uygun olan diðer yardýmlardan yararlanma hakkýna sahip olacaðý gibi özgürlüðünden yoksun býrakýlmasýnýn yasaya aykýrýlýðýný bir mahkeme veya diðer yetkili, baðýmsýz ve tarafsýz makam önünde iddia etme ve böylesi bir iþlemle ilgili olarak ivedi karar verílmesini isteme hakkýna da sahip olacaktýr.

Madde 38
1. Taraf Devletler, silahlý çatýþma halinde kendilerine uygulanabilir olan uluslararasý hukukun, çocuklarý da kapsayan insani kurallarýna uymak ve uyulmasýný saðlamak yükümlülüðünü üstlenirler.

2. Taraf Devletler, onbeþ yaþýndan küçüklerin çatýþmalara doðrudan katýlmamasý için uygun olan bütün önlemleri alýrlar.

3. Taraf Devletler, özellikle onbeþ yaþýna gelmemiþ çocuklarý askere almaktan kaçýnýrlar. Taraf Devletler, onbeþ ile onsekiz yaþ arasýndaki çocuklarýn silah altýna alýnmalarý gereken durumlarda, önceliði yaþça büyük olanlara vermek için çaba gösterirler.

4. Silahlý çatýþmalarda sivil halkýn korunmasýna iliþkin uluslararasý insani hukuk kurallarý tarafýndan öngörülen yükümlülüklerine uygun olarak, Taraf Devletler, silahlý çatýþmadan etkilenen çocuklara koruma ve bakým saðlamak amacýyla mümkün olan her türlü önlemi alýrlar.

Madde 39
Taraf Devletler, her türlü ihmal, sömürü ya da suistimal, iþkence ya da her türlü zalimce, insanlýk dýþý veya aþaðýlayýcý muamele ya da ceza uygulamasý ya da silahlý çatýþma maðduru olan bir çocuðun, bedensel ve ruhsal bakýmdan saðlýðýna yeniden kavuþmasý ve yeniden toplumla bütünleþebilmesini temin için uygun olan tüm önlemleri alýrlar. Bu tür saðlýða kavuþturma ve toplumla bütünleþtirme, çocuðun saðlýðýný, özgüvenini ve saygýnlýðýný geliþtirici bir ortamda gerçekleþtirilir.

Madde 40
1. Taraf Devletler, hakkýnda ceza yasasýný ihlâl ettiði iddia edilen ve bu nedenle itham edilen ya da ihlâl ettiði kabul edilen her çocuðun; çocuðun yaþý ve yeniden topluma kazandýrýlmasýnýn ve toplumda yapýcý rol üstlenmesinin arzu edilir olduðu hususlarý gözönünde bulundurularak, taþýdýðý saygýnlýk ve deðer duygusunu geliþtirecek ve baþkalarýnýn da insan haklarýna ve temel özgürlüklerine saygý duymasýný pekiþtirecek nitelikte muamele görme hakkýný kabul ederler.

2. Bu amaçla ve uluslararasý belgelerin ilgili hükümleri göz-önünde tutularak Taraf Devletler özellikle, þunlarý saðlarlar:

a) þlendiði zaman ulusal ya da uluslararasý hukukça yasaklanmamýþ bir eylem ya da ihmâl nedeniyle hiçbir çocuk hakkýnda ceza yasasýný ihlâl ettiði iddiasý ya da ithamý öne sürülemeyeceði gibi böyle bir ihlâlde bulunduðu da kabul edilmeyecektir.

b) Hakkýnda ceza kanununu ihlâl iddiasý veya ithamý bulunan her çocuk aþaðýdaki asgari güvencelere sahiptir:

i) Haklarýndaki suçlama yasal olarak sabit oluncaya kadar masum sayýlmak;

ii) Haklarýndaki suçlamalardan kendilerinin hemen ve doðrudan doðruya; ya da uygun düþen durumlarda ana-babalarý ya da yasal vasileri kanalý ile haberli kýlýnmak ve savunmalarýnýn hazýrlanýp sunulmasýnda gerekli yasal ya da uygun olan baþka yardýmdan yararlanmak;

iii) Yetkili, baðýmsýz ve yansýz bir makam ya da mahkeme önünde adli ya da baþkaca uygun yardýmdan yararlanarak ve özellikle çocuðun yaþý ve durumu gözönüne alýnmak suretiyle kendisinin yüksek yararýna aykýrý olduðu saptanma-dýðý sürece, ana-babasý veya yasal vasisi de hazýr bulundurularak yasaya uygun biçimde adil bir duruþma ile konunun gecikmeksizin karara baðlanmasýnýn saðlanmasý;

iv) Tanýklýk etmek ya da suç ikrarýnda bulunmak için zorlanmamak; aleyhine olan tanýklarý sorguya çekmek veya sorguya çekmiþ olmak ve lehine olan tanýklarýn hazýr bulunmasýnýn ve sorgulanmasýnýn eþit koþullarda saðlanmasý;

v) Ceza yasasýný ihlâl ettiði sonucuna varýlmasý halinde, bu kararýn ve bunun sonucu olarak alýnan önlemlerin daha yüksek yetkili, baðýmsýz ve yansýz bir makam ya da mahkeme önünde yasaya uygun olarak incelenmesi;

vi) Kullanýlan dili anlamamasý veya konuþamamasý halinde çocuðun parasýz çevirmen yardýmýndan yararlanmasý;

vii) Kovuþturmanýn her aþamasýnda özel hayatýnýn gizliliðine tam saygý gösterilmesine hakký olmak;

3. Taraf Devletler, hakkýnda ceza yasasýný ihlâl ettiði iddiasý ileri sürülen, bununla itham edilen ya da ihlâl ettiði kabul olunan çocuk bakýmýndan, yalnýzca ona uygulanabilir yasalarýn, usullerin, onunla ilgili makam ve kuruluþlarýn oluþturulmasýný teþvik edecek ve özellikle þu konularda çaba göstereceklerdir:

a) Ceza Yasasýný ihlâl konusunda asgari bir yaþ sýnýrý belirleyerek, bu yaþ sýnýrýnýn altýndaki çocuðun ceza ehliyetinin olmadýðýnýn kabulü;

b) Uygun bulunduðu ve istenilir olduðu takdirde, insan haklarý ve yasal güvencelere tam saygý gösterilmesi koþulu ile bu tür çocuklar için adli kovuþturma olmaksýzýn önlemlerin alýnmasý.

4. Koruma tedbiri, yönlendirme ve gözetim kararlarý, danýþmanlýk, þartlý salýverme, bakým için yerleþtirme, eðitim ve meslek öðretme programlarý ve diðer kurumsal bakým seçenekleri gibi çeþitli düzenlemelerin uygulanmasýnda, çocuklara durumlarý ve suçlarý ile orantýlý ve kendi esenliklerine olacak biçimde muamele edilmesi saðlanacaktýr.

Madde 41
Bu Sözleþmede yeralan hiçbir husus, çocuk haklarýnýn gerçekleþtirilmesine daha çok yardýmcý olan ve;

a) Bir Taraf Devletin yasasýnda; veya

b) Bu Devlet bakýmýndan yürürlükte olan uluslararasý hukukta yeralan hükümleri etkilemeyecektir.
TOP

   
Frames

Background
music 1
music 2
music 3
jazz 1
jazz 2
classical 1
classical 2
classical 3
 


Article
17 - media
23
32


English
Article 1 - 4
Article 5 - 41
Article 42 - 54

French
Article 1 - 4
Article 5 - 41
Article 42 - 54

German
Article 1 - 4
Article 5 - 41
Article 42 - 54

Spanish
Article 1 - 4
Article 5 - 41
Article 42 - 54

E X T R A
languages

Arabic
Article 1 - 54

Chinese
Article 1 - 54

Danish
Article 1 - 4
Article 5 - 41
Article 42 - 54

Dutch
Article 1 - 4
Article 5 - 41
Article 42 - 54

Finnish
Article 1 - 4
Article 5 - 41
Article 42 - 54

Italian
Article 1 - 4
Article 5 - 41
Article 42 - 54

Japanese
Article 1 - 54

Norwegian
Article 1 - 4
Article 5 - 41
Article 42 - 54

Portuguese
Article 1 - 4
Article 5 - 41
Article 42 - 54

Russian
Article 1 - 54

Swedish
Article 1 - 4
Article 5 - 41
Article 42 - 54

Turkish
Article 1 - 4
Article 5 - 41
Article 42 - 54

P L U S
versions

all Americans'
Article 1 - 4
Article 5 - 41
Article 42 - 54

all Presidents'
all Ministers'
Article 1 - 4
Article 5 - 41
Article 42 - 54
 
 

 
 
overview
multilingual
documents

 
 
Go To
Main INDEX

 
 

 
 
THE
ARTICLES
 
 
1
Definition
of a child

2
Non-
discrimi-
nation

3
Best
interests
of the child

4
Imple-
mentation
of rights

5
Parental
guidance and
the child's
evolving
capacities

6
Survival and
development

7
Name and
nationality

8
Preservation
of identity

9
Separation
from parents

10
Family
reunification

11
Illicit transfer
and
non-return

12
The child's
opinion

13
Freedom of
expression

14
Freedom
of thought,
conscience
and religion

15
Freedom of
association

16
Protection
of privacy

17
Access to
appropriate
information

18
Parental
responsi-
bilities

19
Protection
from abuse
and neglect

20
Protection
of children
without
families

21
Adoption

22
Refugee
children

23
Handicapped
children

24
Health and
health
services

25
Periodic
review of
placement

26
Social
security

27
Standard
of living

28
Education

29
Aims of
education

30
Children of
minorities or
indigenous
people

31
Leisure,
recreation
and cultural
activities

32
Child
labour

33
Drug abuse

34
Sexual
exploitation

35
Sale,
trafficking
and
abduction

36
Other
forms of
exploitation

37
Torture and
deprivation
of liberty

38
Armed
conflicts

39
Rehabili-
tative care

40
Admini-
stration
of juvenile
justice

41
States'
Respect for
existing
standards




IMPLE-
MENTATION
AND
MONITORING


42
The
information
obligation of
the States
Parties
regarding the
Convention

43
The
Committee
on the rights
of the child

44
Reports of
implemen-
tation

45
Methods of
activity of the
Committee




FINAL
CLAUSES


46
The
undersigning

47
Ratification

48
Accession
possibility

49
Inactment

50
Amendments

51
Reservations

52
Denunciation

53
Depositary

54
Original texts
 


 
completing
 
Multilingual
Universal
Declaration
of Human
Rights

 
 
overview
multilingual
documents

 
 
Go To
Main INDEX

 
 
Article 5
Article-index
Main INDEX
Article 17 - media
Article 1 - 4
other languages
Article 23
Article 5 - 41
overview
Article 32
Article 42 - 54
overview